Wij als mensen zijn continu met onszelf in gesprek. Deze innerlijke dialoog staat ook wel bekend als ‘dat stemmetje in je hoofd’. In veel gevallen helpt deze stem je om bijvoorbeeld keuzes te maken of om bepaalde zaken te evalueren en hier een mening over te vormen. In veel gevallen gaat dit over andere dingen, maar soms ook over jezelf. Als dat stemmetje in je hoofd niet zo aardig is voor jezelf, bijvoorbeeld doordat het je telkens onderuit haalt of nare dingen over je zegt, kan het zijn dat je weinig zelfvertrouwen hebt. Wat is dat zelfvertrouwen precies en wat zijn hier de negatieve effecten van? Maar, misschien nog belangrijker: kan ik dit zelfvertrouwen weer vergroten en zo ja, hoe? Wij geven je antwoord op al deze vragen, zodat je in de toekomst met meer zelfvertrouwen en zelfverzekerder in je schoenen staat!
Wat is zelfvertrouwen precies?
Zelfvertrouwen bestaat uit twee losse woorden: zelf en vertrouwen. Het is dus het vertrouwen dat jij in jezelf als persoon hebt. Dit kan zijn over allerlei soorten dingen. Het kan gaan over jouw eigen inschatting van het vermogen dat je hebt om bepaalde taken tot een goed einde te brengen of om een fijn gesprek met iemand te voeren. Hierbij gaat het om een balans tussen wat je zelf echt kunt en hoe anderen je hierin ondersteunen. Als jij bepaalde dingen goed leert doen en hier vaardig in wordt, neemt je zelfvertrouwen hierin sterk toe. Maar wil het niet lukken of ondersteunen anderen je niet met complimentjes, kan dit zelfvertrouwen als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Hoe komt je zelfvertrouwen tot stand?
Zelfvertrouwen wordt met name opgebouwd in je jongere jaren. Je leefomgeving en je persoonlijkheid als kind kunnen hier veel invloed op hebben. Ben je bijvoorbeeld vrij of beschermd opgevoed? Dan kan dat invloed hebben op de mate waarin je juist wel of geen eigen mening hebt, of juist wel of niet zelf dingen wil ondernemen. Je kunt je in het geval van een beschermde opvoeding bang voelen dat andere mensen een negatieve mening over jouw mening gaan hebben of dat ze je zelfs stom vinden. Zo krijg je geen bevestiging van anderen en brokkelt je zelfvertrouwen steeds verder af: een negatieve spiraal dus.
Ook een negatieve ervaring, vroeg of later in je leven, kan veel invloed hebben op je zelfvertrouwen. Neem als voorbeeld het leren voor die ene toets, waarbij je volledig dichtsloeg terwijl je toch goed had geleerd. Of die presentatie voor de hele klas of voor al je collega’s waarbij je niet meer wist wat je precies wilde zeggen. Ons brein denkt de volgende keer al snel: ‘De vorige keer ging het niet goed, dat zal nu ook weer het geval zijn’. Als je het gevoel hebt dat je niet aan de verwachtingen van jezelf of van anderen hebt kunnen voldoen, bijvoorbeeld doordat je geen complimenten of juist veel kritiek hebt gekregen, kan dat erg nadelig zijn voor je zelfvertrouwen.
Eenzelfde oorzaak voor weinig zelfvertrouwen is gepest worden. Hierbij krijg je alleen maar te maken met negatieve opmerkingen en kritiek. Dit kan iemand erg onzeker maken en een negatief zelfbeeld geven. Doordat anderen je continu omlaag halen, is er geen mogelijkheid om je zelfvertrouwen op een positieve manier op te bouwen. Zelfs nadat het pesten gestopt is, kunnen de effecten hiervan nog steeds lang doorwerken. Veel volwassenen hebben nog steeds weinig zelfvertrouwen doordat ze vroeger op school gepeste zijn.
De meest uitgebreide gids om je zelfvertrouwen te vergroten
Wat zijn negatieve effecten van weinig zelfvertrouwen?
Wanneer je weinig zelfvertrouwen hebt, zal je jezelf al snel erg onzeker voelen. Je denkt al snel dat bepaalde taken je niet zullen gaan lukken, of dat je echt geen goed gesprek met die andere persoon kunt voeren. Dit kan zelfs leiden tot faalangst of sociale angst. Ook kun je jezelf als onbelangrijk gaan zien: je hebt het gevoel dat jijzelf er niet meer toe doet. Je schrijft jezelf allerlei negatieve eigenschappen toe, bijvoorbeeld: ik ben niet interessant genoeg. Daarmee krijg je vaak alleen maar minder zelfvertrouwen, wat opnieuw zorgt voor die negatieve spiraal met gedachten over jezelf.
Kan ik mijn zelfvertrouwen vergroten?
Ja! Het is zeker mogelijk om je zelfvertrouwen te vergroten en dus meer vertrouwen in jezelf te krijgen. Door kleine dingen in je dagelijks leven te veranderen of door te proberen anders te kijken naar bepaalde gebeurtenissen, kun je helemaal zelfstandig je zelfvertrouwen weer een boost geven. Hoe je dat doet, lees je in ons uitgebreide overzicht met handige tip som je zelfvertrouwen zelfstandig te vergroten. Hier lees je maar liefst 20 tips die je in je dagelijks leven toe kunt passen om steeds een klein beetje meer zelfvertrouwen op te bouwen en vanuit hier te groeien als persoon.
Als je het gevoel hebt dat je er zelf niet uitkomt, kun je ook met belangrijke mensen in je omgeving proberen te praten. Dit kan iemand uit je familie zijn, maar ook vrienden of collega’s kunnen je hier goed bij helpen. Je kunt dan bijvoorbeeld delen waar jij je onzeker over voelt of waarom jij denkt dat je weinig zelfvertrouwen hebt. Op die manier kan de ander je misschien laten zien hoe zij hier tegenaan kijken. Misschien hebben zij zelfs nog handige tips voor je hoe ze hier zelf mee omgaan. Door erover te praten, zal je al snel merken dat jouw gebrek aan zelfvertrouwen minder groot wordt.
Is de drempel om iemand uit je omgeving in te schakelen te hoog voor je, of heb je het idee dat je bij niemand in je omgeving terecht kunt? Dan staan er ook altijd psychologen voor je klaar. Het is hun werk om jou weer lekker in je vel te krijgen, dus zijn zij altijd bereid om je te helpen met de mentale vraagstukken waar jij zelf mee zit. Je kunt zowel een fysieke als digitale afspraak maken bij een psycholoog. Op die manier kun je zelf kiezen waar je jezelf het fijnst bij voelt en op een comfortabele manier werken naar een bepaald doel, samen met je psycholoog.
Tips voor het zelfstandig vergroten van je zelfvertrouwen
Denk bewust na over je gedachten
De oorzaak van een gebrek aan zelfvertrouwen is voor veel mensen vaak niet helemaal bekend. Ook wat er gebeurt op het moment dat je zelfvertrouwen je actief in de steek laat, kan achteraf soms een grote waas zijn. Om je gebrek aan zelfvertrouwen effectief te kunnen tackelen, is het belangrijk om je bewust te worden wat je op zo’n moment denkt en om hiermee te gaan oefenen. Denk aan de volgende vier stappen:
- Gebeurtenis: welke situatie deed zich voor en wat gebeurde hierin?
- Gedrag: wat deed je precies?
- Gevoel: hoe voelde je je bij de gebeurtenis en over je gedrag?
- Gedachten: wat dacht je tijdens de gebeurtenis? De meest uitgebreide gids om je zelfvertrouwen te vergroten
Vorm je gedachten positief
Als je zelfvertrouwen je in de steek laat, denk je al snel dingen als ‘Ik kan dit helemaal niet’ of ‘Dit gaat me nooit lukken’. Deze niet-helpende gedachten versterken het gevoel van je zelfvertrouwen alleen maar meer. Probeer daarom eens om deze niet-helpende gedachten juist wél helpend te maken. Je kunt deze gedachten namelijk vaak simpel ombuigen. ‘Ik kan dit helemaal niet’ wordt dan ‘Ik kan het altijd proberen’ of ‘Ik heb het al vaak gedaan, dit keer lukt het me ook!’. Op deze manier druk je je negatieve zelfbeeld aan de kant voor een positieve kijk.
Onthoud al je successen
Ons brein is al snel geneigd vooral de negatieve ervaringen goed op te slaan. Daarmee heb je vaak een plaatje van hoe het die ene keer zo gruwelijk mis ging voor je gevoel, terwijl er misschien wel tientallen keren tegenover staan waarin datgene wél goed ging. Om jezelf hieraan te helpen herinneren, is het goed om alle dingen die goed gingen voor jezelf op te schrijven. Zo word je je bewuster van wat allemaal goed gaat en kun je verder kijken dan de negatieve dingen die ons brein zo graag voor ons onthoud. Bonustip: het opschrijven van alle complimentjes die je van anderen krijgt, kan net zo belangrijk zijn als het opschrijven van dingen die je zelf een succes vond.
Ken je positieve kwaliteiten
Dit is een beetje te koppelen aan wat we bij de vorige tip bespraken, maar onthoud ook zeker waar je zelf goed in bent. Als je bijvoorbeeld van jezelf weet dat je op papier heel goed met woorden om kunt gaan, maar in gesproken taal minder sterk bent, kun je dit in je voordeel gebruiken. Door je positieve kwaliteiten eerst te benutten, kun je de kwaliteiten waar je je twijfels over hebt langzaamaan ook laten groeien.
Accepteer jezelf zoals je bent
Zelfvertrouwen kan voor een groot deel opgebouwd of verbroken worden met de invloed van anderen. Wanneer zij je telkens complimentjes geven, merk je al snel dat je zelfverzekerder begint te worden. Alleen: wanneer je nooit een complimentje krijgt over je prestaties, is dat niet goed voor je zelfvertrouwen. Probeer daarom niet alleen te focussen op de waarde die anderen aan jouw capaciteiten toeschrijven, maar kijk ook objectief naar jezelf. Als je een bepaalde taak zelf tot een goed einde hebt weten te brengen, heb je daar niet per se de bevestiging van anderen voor nodig.
Neem die uitdaging toch een keer aan
Hoe moeilijk het ook kan zijn: het aannemen van een taak die jij als uitdaging ziet, kan je zelfvertrouwen een ongekende boost geven. Door toch eens iets te doen wat je eigenlijk niet zo ziet zitten, kun je jezelf bewijzen dat je zelf soort dingen ook prima kunt. Dat is perfect om je zelfvertrouwen te verbeteren. Natuurlijk kunnen uitdagingen nog altijd te groot voor je zijn, maar overweeg alle kansen die je krijgt serieus.
Blijf in ontwikkeling en stel doelen
Om te groeien in je zelfvertrouwen is het nodig om jezelf te blijven ontwikkelen. Hier kan het stellen van doelen je goed bij helpen. Belangrijk is wel om hier realistisch in te blijven. Heb je bijvoorbeeld weinig vertrouwen in je presentatie skills, is het doel ‘Voor volgende week wil ik volledig zelfstandig 3 presentaties zonder voorbereiding kunnen geven’ net wat te hoog